Ο τομέας της αγροδιατροφής στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας Κύπρου παρουσιάζει μία σειρά ειδικών οικονομικών, περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών, η αποτελεσματική αξιοποίηση των οποίων είναι σε θέση να τον μετατρέψει σε έναν από τους πλέον δυναμικούς και εξωστρεφείς κλάδους της οικονομίας. Σύμφωνα με τον ΣΕΒΕ (2013) ο αγροδιατροφικός τομέας αποτελεί το 91% του όγκου εξαγωγών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και 25% στην Κύπρο. Στο πλαίσιο αυτό τα τοπικά προϊόντα αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης καθώς συνεισφέρουν στην υιοθέτηση της ‘ταυτότητας’ μιας περιοχής, δημιουργώντας δεσμούς μεταξύ των προϊόντων, των χαρακτηριστικών και του πολιτισμού του τόπου παραγωγής, διατηρώντας έτσι την τοπική ‘αγροδιατροφική’ κληρονομιά, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τις γεωγραφικές περιοχές του Β. Αιγαίου και τις Κύπρου. Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μία στροφή των καταναλωτών προς τοπικά – παραδοσιακά προϊόντα, τα οποία και θεωρούνται ανώτερης ποιότητας. Η αύξηση της ζήτησης τέτοιων προϊόντων αποτελεί οικονομική ευκαιρία για περιοχές ικανές να διαφοροποιήσουν κατάλληλα τα προϊόντα τους αξιοποιώντας το ενδογενές δυναμικό του τόπου για την παραγωγή και την προβολή τους. Το ενδιαφέρον αυτό ωστόσο γίνεται αρκετές φορές προϊόν εκμετάλλευσης καθώς υπάρχουν προϊόντα που εμφανίζονται στην αγορά ως τοπικά-παραδοσιακά χωρίς να είναι στην πραγματικότητα.
Η επιστημονική τεκμηρίωση της αυθεντικότητας των τοπικών προϊόντων σε σχέση με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τον τόπο παραγωγής, τόσο για τα πιστοποιημένα (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΠΕ, ΟΠΑΠ) όσο και για τα μη πιστοποιημένα προϊόντα, αποτελεί άμεση προτεραιότητα εθνικού και τοπικού προγραμματισμού, ειδικά των RIS3 και S3CY (2014), καθώς δύναται να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης του αγροδιατροφικού τομέα στην περιοχή. Επιπλέον με τη Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών, το ενδιαφέρον για την τεκμηρίωση της αυθεντικότητας αυξήθηκε κατακόρυφα. Έτσι, αναζητούνται εξελιγμένες μέθοδοι, ταυτοποίησης της αυθεντικότητας προκειμένου να ωφελούνται οι παραγωγοί από την προστιθέμενη αξία διαφοροποίησης των προϊόντων τους και παράλληλα να διασφαλίζονται οι καταναλωτές.
Στο πλαίσιο αυτό, το έργο ΑΓΡΟ-ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ θέτει ως κύριες ομάδες στόχους παραγωγούς, ΜΜΕ, συνεταιρισμούς και ενώσεις παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας προϊόντων αγροδιατροφής και εστιάζει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την ταυτοποίηση αυθεντικότητας τοπικών προϊόντων Βορείου Αιγαίου και Κύπρου ως επιχειρησιακού εργαλείου ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας αυτών στις εγχώριες και διεθνείς αγορές.
Η καινοτομία του έργου βασίζεται στη συνδυασμένη χρήση: α)Γενετικής ταυτότητας-DNA, β)Ισοτοπικού αποτυπώματος και γ)Μικροβιακού προφίλ (μικροβίωμα), που καθιστά δυνατή την ταυτόχρονη ταυτοποίηση της μοναδικότητας του προϊόντος με βάση το DNA, του τόπου παραγωγής με βάση τους λόγους ισοτόπων και της ποιότητας με βάση το μικροβίωμα.
Με τον τρόπο αυτό τεκμηριώνεται για πρώτη φορά σε επιχειρησιακό επίπεδο η ταυτοποίηση αυθεντικότητας σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των προϊόντων, τα μέσα παραγωγής και την προέλευσή τους (βοτανική & γεωγραφική).
Για την στρατηγική ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα σύμφωνα με το Τομεακό Σχέδιο για την Αγροδιατροφή του ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 απαιτείται ενίσχυση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, ανάπτυξη και εφαρμογή της έρευνας και καινοτομίας, ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, ανάπτυξη και προώθηση των διαδικασιών πιστοποίησης για ποιοτικά, μοναδικά και ασφαλή προϊόντα αγροδιατροφής και η προώθηση συνεργασιών.
Συνδυάζοντας επιχειρησιακά θεσμικούς και ερευνητικούς φορείς, το έργο ΑΓΡΟ-ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ μέσω: α) της χαρτογράφησης χαρακτηριστικών αυθεντικότητας, β) της ανάπτυξης προτύπων διαδικασιών και δομών για τη χορήγηση σήματος ταυτοποιημένης αυθεντικότητας και ψηφιακής ταυτότητας και γ) της ενίσχυσης και υποστήριξης επιχειρηματικών ικανοτήτων σε θέματα ταυτοποίησης, προώθησης και εμπορίας αυθεντικών τοπικών προϊόντων, συμβάλει καθοριστικά στο να αποκτήσουν τα τοπικά ποιοτικά προϊόντα ιχνηλασιμότητα και αναγνωρίσιμο διεθνώς brand-name και θα ενισχύσει καθοριστικά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας αυθεντικών τοπικών προϊόντων στις εγχώριες και διεθνείς αγορές, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών προς αυτά.
Κύριος στόχος του έργου είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα μέσω της ταυτοποίησης της αυθεντικότητας τοπικών παραδοσιακών προϊόντων στη διασυνοριακή περιοχή Β. Αιγαίου- Κύπρου και της δόμησης των μηχανισμών ενίσχυσης της αγροτικής επιχειρηματικότητας για την εμπορική τους αξιοποίηση σε εγχώριες και διεθνείς αγορές. Οι ειδικοί στόχοι του έργου είναι:
Το έργο αποσκοπεί στην ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΜΜΕ επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα προκειμένου, σε συνεργασία με ερευνητικούς φορείς, στην ανάπτυξη μαθοδολογιών και εργαλείων ανοιχτής πρόσβασης ώστε αξιοποιηθούν σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές σε επιχειρησιακό επίπεδο με επαναληψιμότητα και σε άλλες περιοχές και να ενισχυθεί η αναταγωνιστικότητά των ΜΜΕ τόσο στη διασυνορική περιοχή όσο και πέρα από αυτή συμβάλλοντας καθοριστικά στον σχετικό στόχο της επενδυτικής προτεραιότητας.
Το έργο θα συμβάλει καθοριστικά σε:
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω και σε σχέση με τον δείκτη αποτελέσματος του Προγράμματος, επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τον ΣΕΒΕ ο αγροδιατροφικός τομέας αποτελεί το 91% του όγκου εξαγωγών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και 25% στην Κύπρο. Στο πλαίσιο αυτό το έργο ΑΓΡΟ-ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, καθώς στοχεύει στα πλέον δυναμικά και εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής, εκτιμάται θα αυξήσει έως το 2023 την αξία των ετήσιων εξαγωγών έως και 5-6%.
Πρόγραμμα "Αγροταυτότητα" - 2020 - All rights reserved
